Hoe lang zullen Indiase moslims zich nog laten vernederen?

Sinds de opkomst van het hindoe nationalisme worden Indiase moslims systematisch vernederd en onderdrukt. De nationalisten beschouwen moslims als vreemdelingen die zich moeten onderwerpen. Een gewelddadige confrontatie lijkt een kwestie van tijd.

Nee, het gaat niet om de islam. De gesloten slachterijen waren gewoon illegaal. Ze beschikten niet over de juiste papieren, of er was iets mis met ze. We zijn gewoon strenger geworden, zegt de deelstaatregering. Daarom moesten die slagers stoppen. En dat gebeurde massaal. Daarom zijn er in verschillende Indiase deelstaten nu nog nauwelijks halal slagers te vinden.

Dat de overgrote meerderheid illegaal is, zou heel goed waar kunnen zijn. Tachtig procent van de Indiase economie is informeel en dus in feite ‘illegaal’. Maar het zijn juist de kleine islamitische slachterijen die het moeten ontgelden. Die worden aangepakt. De grote, geïndustrialiseerde slachterijen, die rundvlees produceren voor de export (en die over politieke invloed beschikken), hebben nauwelijks last van de maatregelen. Zij praten liever niet. Maar des te luider zijn de jammerklachten van de werkloze islamitische slagers. Zij weten internationaal de aandacht te trekken. En hun klanten, de moslims? Die zwijgen en wachten af. En ze eten meer kip. Maar ze weten wat er op het spel staat.

De drijvende kracht achter de rundvlees-ban is de nationalistische, hindoeïstische Bharatiya Janata Party (BJP). Deze is sinds een aantal jaren aan de macht in verschillende deelstaten én in de hoofdstad New Delhi. Partijleider Narendra Modi staat in het buitenland vooral bekend als de architect van de recente economische groei van India, en hij werpt zich op als minister-president voor álle Indiërs, maar Modi was ooit lid van de militante vleugel van de BJP, de Rashtriya Swayamsevak Sangh (RSS). Vijftien jaar geleden was hij minister-president van de deelstaat Gujarat, en iedereen weet dat hij toen niets deed toen er anti-islamitische rellen uitbraken waarbij ruim duizend doden vielen. De fanatieke RSS-ers beschouwen Modi dan ook als hun leider, en zijn er van overtuigd dat hij alleen maar wacht op het juiste moment om de daad bij het woord te voegen, en de moslims hun plaats te wijzen. Zeker is in elk geval dat hij niets onderneemt tegen lokale BJP-leiders die onder het mom van goed bestuur anti-islamitische maatregelen nemen.

Pakweg 15 procent van de inwoners van India is moslim. Ze vormen (met 170 miljoen) de op één na grootste islamitische nationale gemeenschap ter wereld (ná Indoensië). Tegelijkertijd worden zij flink gediscrimineerd, en hun sociaal-economische positie is gemiddeld veel slechter dan die van de hindoes. Twee derde van hen leeft onder de armoedegrens, en in de politieke en militaire elite komen ze nauwelijks voor. In de meeste staten vormen moslims een kleine minderheid. De anti-rundvlees maatregelen van BJP-regeringen veroorzaken daar maar weinig rumoer. Maar dat is anders in de grootste deelstaat van India, Uttar Pradesh, in het noordwesten, waar twintig procent van de 220 miljoen inwoners moslim is. Ook daar won de BJP recent de verkiezingen. En juist daar schoof de partij een fanatieke partijleider naar voren als minister-president. Yogi Adityanath liet zijn kantoor reinigen met koeienmelk, liet alle leer uit het interieur verwijderen en liet een stal bouwen naast zijn kantoor, speciaal voor heilige koeien uit zijn woonplaats Gorakhpur. Deze vriend van de koe is dus een groot voorstander van het sluiten van 'illegale’ islamitische slagerijen. En ook al verkoopt hij het verbod als een bestuurlijke maatregel, de strijd tegen de slacht is voor Adityanath een bekend thema. Als parlementslid (sinds 1998) heeft hij tot twee keer toe gevraagd om een nationaal verbod. Nu, als premier van Uttar Pradesh, kan hij zijn wens daar ten uitvoer brengen. En alhoewel de wet voorschrijft dat de staat voor voldoende slachthuizen moet zorgen, maakt hij duidelijk geen haast met de uitvoering van dat voorschrift. Adityanath deinst niet terug voor geweld. Hij is eerder vervolgd wegens wapenbezit, aanzetten tot geweld tegen moslims en nog zo wat zaken. Zijn activisme en anti-islamitische hate speeches maakten hem tot een van de bekendste woordvoerders van de fanatieke vleugel van de BJP.

Voor India en Pakistan was de weg naar politieke eenheid ook de weg naar religieuze verdeeldheid. Eeuwenlang had het suncontinent uit vele verschillende rijkjes bestaan, elk met zijn eigen religie (en religieuze tegenstellingen). Het waren de Britten die er één land van wilden maken (met Victoria als 'keizerin van India’). Na de bloedige Indian Mutiny (1857) zetten zij hun plannen door. De Indiase gekroonde hoofden werden van hun macht beroofd, het hoogste gezag was voortaan Brits. Maar het verdwijnen van islamitische heersers leidde er toe dat de Indiase moslims zich plots gingen beschouwen als een bedreigde, onderdrukte minderheid. Er ontstonden allerlei stromingen die de islam wilden beschermen, en zelfs opriepen tot de jihad tegen de overheersers. Die militante reactie leidde tot een gelijkgestemde reactie van hindoezijde: de Hindutva-volksbeweging. De grote leider werd Swatantryaveer Savarkar (1883-1966). Savarkar wilde een zuivere hindoestaat stichten en daarvoor de Britten verdrijven en de moslims onderwerpen. Dan moest er wel een wedergeboorte van de hindoes plaatsvinden, Ze moesten niet langer nederig en vriendelijk zijn, maar dominant en keihard.  Hij werd in de jaren dertig van de vorige eeuw de leider van de Hindu Mahasabha partij. (De knokploegen van de RSS splitsten zich in die tijd officieel af, om problemen te voorkomen.) Het politieke toneel werd in die tijd echter gedomineerd door de niet-religieuze Congrespartij onder leiding van Mahatma Gandhi. Sarvarkar (die Gandhi maar een 'gek’ vond) kreeg nauwelijks voet aan de grond. Kort nadat India in 1948 onafhankelijk werd (en het land werd opgesplitst in India en Pakistan), werd Gandhi vermoord door Nathuram Godse, een bewonderaar van Savarkar. Veel later werd duidelijk dat Savarkar nauw bij deze moord betrokken was.

De hindoenationalisten, tegenwoordig verenigd in de BJP, bleven op de achtergrond tot de ineenstorting van de Congrespartij in de jaren tachtig/negentig van de vorige eeuw. Indira Gandhi paaide deze groep rond 1980 om aan de macht te blijven, en vanaf dat moment groeide hun macht. Berucht is de sloop in 1992 van de Babri-moskee in de heilige stad Ayodhya door aanhangers van de RSS, omdat ze daar een tempel voor de god Ram wilden herbouwen. Sindsdien is hun aanhang gestaag verder gegroeid. De partij bestuurde heel India in 1998-2004, dat was geen succes, maar met de in 2014 aangetreden Narendra Modi beschikt de partij over een leider die enerzijds een gematigde toon aanslaat, maar ondertussen de fanatieke achterban aan zich weet te binden. Er lijkt een drietraps-strategie te bestaan: de hoogste leider zwijgt vooral, terwijl de lokale leiders anti-islamitische maatregelen nemen onder het mom van bestuurlijke slagvaardigheid, en de gewone leden donders goed weten dat hun partij werk maakt van het onderdrukken van ongewenste minderheden. Moslims en christenen worden regelmatig bedreigd, maar de voornaamste campagne is die tegen het halal slachten van runderen. (Koeien én stieren, want stieren zijn immers familie van de koeien). Slagers worden geïntimeerd, slachterijen gesloten, en op het platteland trekken gewapende gau raksha (koe-bescherming) bendes rond die boeren en handelaren lastig vallen wanneer zij vee vervoeren. Als deze bendes het vermoeden hebben dat de koeien naar de slacht gaan, is de boer of handelaar zijn leven niet zeker.

En ze gaan nóg verder. Iedere moslim in India kent het verhaal van die moslim die, twee jaar geleden, door zo'n bende werd vermoord omdat hij rundvlees zou hebben gegeten. (Dat bleek later geit te zijn geweest.) Voor BJP-leden is dit alles niks bijzonders. Waarom zouden moslims rundvlees moeten eten? Ze wonen toch in een land waarin dat verwerpelijk is? Ze zijn te gast; laat ze kip eten! In een artikel in Foreign Policy (juni 2015) beschrijft auteur James Traub een gesprek met RSS-lid Sarjerao A. Thombre, die hem uitlegde:

'Muslims come from moderate temperature zones. Eating meat is the nature of such places. But the natural food of India is vegetarian. And a vegetarian diet is more environment-friendly. Banning cow slaughter is not anti-Muslim; it is in favor of nature. [Moslims] live here, but they have not acquired the Indian philosophy. Once they acquire the Indian thinking and the Indian philosophy, there will be no problems.’

Van moslimverzet tegen deze onderdrukking lijkt nauwelijks sprake te zijn. Er bestaat een 'islampartij’, de AIMIM (de All India raad van islamitische eenheid), die in 1992 flink van zich liet horen, maar nu niet veel meer voorstelt. De felste leider, Akbarruda Owaisi, maakt de hindoes graag belachelijk. Maar dat maakt hem niet bepaald geliefd bij de islamitische bovenlaag. Die blijven geloven dat de idealen van de seculiere staat gesticht door Gandhi uiteindelijk zullen overwinnen, en bewaren graag de lieve vrede. Traub vroeg aan moslims in zijn omgeving waarom zij zich dit laten welgevallen. Waarom is er geen fel verzet? Traub:

'When I asked people in Aurangabad this question, I generally got blank looks. Hindu moderation is hardly taken for granted in India, but Muslim moderation is. My educated friends at Azad College sought explanations in the history of tolerance for diversity dating back centuries. Simpler men had simpler explanations. Wahid Khan, a retired driver I spoke to […] said, This country is better than all other places. We are moderate; people don’t go to extremes.’

Wahid Khan denkt ongetwijfeld aan buurland Pakistan, thuisbasis van extremistische islamitische bewegingen. En hij denkt ongetwijfeld ook aan de voortdurende dreiging van hindoegeweld tegen de moslimminderheid in India. Tegelijkertijd, zolang de Indiase moslims zich lijdzaam opstellen, zal de BJP zich vrij voelen om steeds meer anti-islamitische maatregelen te verzinnen. Leiders spreken al openlijk over het slopen van moskeeën. Voor hen is de tijd van tolerantie voorbij, en het tijdperk van hindoe dominantie aangebroken. De partij kiest doelbewust voor de confrontatie. Als die niet komt, zal ze die opzoeken. Als de BJP nog vele jaren aan de macht blijft (en daar ziet het wel naar uit, na Modi’s enorme overwinning in 2014) is de vraag niet óf, maar wanneer in India de religieuze bom zal barsten.

http://foreignpolicy.com/2015/06/26/narendra-modi-india-safe-for-muslims-hindu-nationalism-bjp-rss/